W kalendarzu wydawanym przez Obserwatorium Astronomiczne w Warszawie na rok zwyczajny 1861[1] w materiałach do jeografii i statystyki Królestwa Polskiego, na zasadzie akt urzędowych, poświęconych jeziorom czytamy:
J E Z I O R A .
Trzy główne znajdujemy gru-ppy jezior w Kró-lestwie: jedna w środkowej części gubernii Augusto-wskiej, w powia-tach: Kalwaryjskim, Sejneńskim i Augustowskim ; druga przy wyjściu Wisły z kraju w powiatach: Gostyńskim, Włocławskim i Konińskim gubernii Warszawskiej, tudzież w powiecie Lipnowskim gubernii Płockiej; trzecia w środkowej części gubernii Lubelskiej, w powiatach: Krasnostawskim i Lubelskim.
O prócz tych grupp wielkich, znajdujemy jeszcze i inne mniejsze, albo też jeziora pojedynczo rozsypane.
W tym opisie jezior trzymać się będziemy zlewu rzek , zaczynając od lewej strony Wisły. Wymienimy naprzód jeziora gubernii Radomskiej i Warszawskiej, potem przejdziemy do jezior praw ego brzegu Wisły, tojest do gubernii Lubelskiej, części Warszawskiej i Płockiej; naostatku pójdziemy do gubernii Augustowskiej, należącej w części do zlewu Wisły, a w części do zlewu Niemna. W zlewie Warty kilka znajdujemy jezior, w powiecie Konińskim w okolicach Gopła; te podamy w liczbie innych tu znajdujących się jezior, przy zlewie Wisły. Wymienimy wszystkie jeziora, jakie znajdują się w Królestwie, o mniejszych, mało znacznych wspomnimy tylko, większe zaś opiszemy nieco więcej szczegółowo.
JEZIORA Z PRAWEJ STRONY WISŁY.
Tu naprzód idą jeziora lubelskie. One już nie tak systematycznie jak poprzednie trzymają się biegu rzek, już je znajdujemy rozsypane po różnych stronach, a gdy tu ze znacznych rzek znajdujemy Wisłę, Bug i Wieprz, nadto mnóstwo różnycH rzeczek, zlewających się do nich, a nad każdą jeziora, nie będziemy więc mogli tak postępować za biegiem każdej rzeki, i dlatego przedstawimy jeziora powiatami, a każdy powiat rozdzielimy na części leżące w zlewie rzek mniejszych. Po gubernii Lubelskiej pójdą jeziora powiatu Stanisła-wowskiego, i części Warszawskiego, leżącej po prawej stronie Wisły. Tak więc obejmiemy tu całą część kraju zawartą pomiędzy W isłąi Bugiem,a potem gubernię Płocką.
Gubernia Płocka (…)
c) Między Bugiem, i Narwią (…)
Powiat Lipnowski
W powiecie tym dwie są ważniejsze rzeki: Drwęca i Skrwa; linię graniczną pomiędzy zlewami tych rzek stanowi rzeczka Mień. Przedstawimy tu naprzód jeziora zawarte pomiędzy rz. Drwęcą i Mieniem, a potem między Skrwą i tą ostatnią, trzymając się o ile można biegu tych rzek.
W zlewie rz. Skrwy i pomiędzy tą rzeką a Mieniem następne jeziora:
W dobrach Skrwilno dwa jeziora: jedno otoczone bagnami i trzęsaw iskam i (4), głębokie stóp 6, z niego wypływa rz. Skrwa; drugie Dłuskie (10), głębokie stóp 15.
J . Orszulewo leżące poniżej poprzedzających we wsi Orszulewo (183), głęb. stóp 73. Wzgórza ścieśniają je. Wypływa z niego struga Maciczna.
J . Szczutowo (180), w dobrach t. n., w części rozlegają się około niego trzęsawiska.
[1] Skan Kalendarza zamieszczono na stronie internetowej Biblioteki Narodowej pod adresem: https://polona.pl/item/kalendarz-wydawany-przez-obserwatoryum-astronomiczne-warszawskie-na-rok-zwyczajny-r,Njk1ODc2NDY/2/#item
Skan opisu jezior w załączeniu: