155. Gmina Gójsk (Gujsk) – II Wojna Światowa – Niemieckie nazwy miejscowości.

Po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku dokonano podziału administracyjnego państwa uwzględniając wcześniej obowiązujący podział administracyjny w granicach poszczególnych zaborów. Ziemia Dobrzyńska wraz powiatem lipnowskim i powiatem rypińskim została włączona do województwa warszawskiego ^[1]. Zgodnie z tym podziałem gminy: Rogowo, Szczutowo i Gójsk^[2], znajdowały się w powiecie rypińskim województwa warszawskiego ^[3].  W 1924 roku Gmina Gójsk została włączona do powiatu sierpeckiego ^[4]. Na mocy reformy administracyjnej z 12 czerwca 1937 roku, która próbowała ustalić granice województw stosownie do regionów gospodarczych, teren powiatu rypińskiego a wraz z nim gminy Szczutowo i Rogowo zostały włączone do województwa pomorskiego^[5], gmina Gójsk pozostała w województwie warszawskim.

Już w dniu 7 i 8 września 1939 roku wojska niemieckie zajęły teren powiatu rypińskiego i sierpeckiego. Rozpoczął się ponad pięcioletni okres hitlerowskiej okupacji. W ciągu kilku tygodni zorganizowana zostaje niemiecka administracja. Na mocy dekretu Hitlera z 8 października 1939 roku (przepisy weszły w życie 26 października 1939 roku) [6], teren województwa pomorskiego zostaje wcielony do Rzeszy i wchodzi w skład obszaru Gdańsk – Prusy Zachodnie rejencji kwidzyńskiej ^[7]. Powiat sierpecki staje się częścią prowincji Prusy Wschodnie – rejencji ciechanowskiej (Regierungbezirk Zichenau) ^[8]. Taka przynależność poszczególnych powiatów i gmin przetrwała do końca wojny. Zatem można stwierdzić, iż teren obecnej Gminy Szczutowo administracyjnie podzielony był na dwie części: rejencję ciechanowską i rejencję kwidzyńską, a granica pomiędzy tymi rejencjami biegła pomiędzy miejscowościami Grabal – Agnieszkowo i Cisse – Mościska.

29 grudnia 1939 Powiat sierpecki i miasto Sierpc otrzymują tymczasowa nazwę Schirps. Z dniem 1 kwietnia 1940 r Na Zintegrowanych Terenach Wschodnich Cesarstwa Niemieckiego na mocy rozporządzenia z 21 grudnia 1939 roku w sprawie wprowadzenia niemieckiego kodeksu komunalnego tworzy się gminę Gójsk, której zasięg terytorialny obejmuje miejscowości z podziału administracyjnego przedwojennego. 21 maja 1941 roku następuje zmiana nazwy miasta Sierpc z Schirps na Sichelberg[9].

Z dniem 25 czerwca 1942 roku wprowadzono niemieckie nazwy miejscowości.

Niemieckie nazwy miejscowości w Gminie Gójsk (Gujsk) Glaubitz powiat sierpecki (Sichelberg) rejencji ciechanowskiej (Regierungbezirk Zichenau)

[1] H. Szczechowiecz, Administracja ziemi dobrzyńskiej w latach 1918–1939, s. 48

[2] W skład Gminy Gójsk wchodzą miejscowości: Agnieszkowo, Całownia, Czartownia, Gujsk, Jaroszewo, Józefowo, Kapuśniki, Kokoszczyn, Krzyżówki, Łazy Klewiki, Maluszyn, Marcelino, Modrzewie, Mościska, Ossówka, Pawłowo, Pieńki Nowiny, Pokrzywnica, Śniechy, Sudragi, Sułocinek, Żochowo, Żurawieniec.

[3] Art. 1 Dekretu z dnia 4 lutego o tymczasowej ordynacji powiatowej dla obszarów Polski byłego zaboru rosyjskiego. Dz. U. 1919 r. Nr 13, poz. 141.

[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 1924 r. o wyłączeniu z powiatu rypińskiego gminy Gójsk i włączeniu jej do powiatu sierpeckiego.  Dz. U. z 1924 r poz. 657.

[5] Ustawa z 12 czerwca 1937 r. o zmianie granic województwa pomorskiego, poznańskiego, warszawskiego i łódzkiego, która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1938 r Dz. U. 1937 r. Nr 46, poz. 350.

[6] http://territorial.de/ostp/sichelbg/sichelbs.htm [Dostęp 2020-10-10]

[7]  R. Piotrowski. Skrwilno i okolice (od czasów najdawniejszych do 1945 roku), Skrwilno 1997. S. 128.

[8] Red. M. Chudzyński. Dzieje Sierpca i ziemi sierpeckiej.  Wyd. Towarzystwo Naukowe Płockie, Urząd Miejski w Sierpcu. Sierpc, 2003 r. s. 440.

[9]   http://territorial.de/ostp/sichelbg/sichelbs.htm  [Dostęp 2020-10-10]

155. Gmina Gójsk (Gujsk) – II Wojna Światowa – Niemieckie nazwy miejscowości