- 1892 rok – Opis miejscowości Gujsk w listach mieszkańców kierowanych do Gazety Świątecznej[1]. W Gójsku przy parafji jest sąd, kancelarja gminna i szkoła. Sędzia nie z wyboru, lecz z urzędu. Trzy sklepy i karczna żydowska i jeden sklep chrześćjański.
L I S T Y do Gazety Świątecznéj.
Z okolic Gujsk a w pow. Rypińskim, gub. Płockiéj.
Treść: Parafja i filja.— Mur cmentarny.— Sąd, gmina i szkoła.— Sklep chrześćjański.— Co kupiec ma do zwalczenia.
Ludziska w naszej parafji są dosyć dbali o chwałę Bożą, bo aż dwa kościoły utrzymują, jeden w Gujsku, drugi w Szczutowie. Szczutowo jest to filja parafji Gujskiéj, ale ma swego wikarjusza. Cmentarz nasz zyskał porządne oparkanienie z kamieni, a przy kościele stanął bardzo ładny mur z cegły.
Przy parafji jest sąd, kancelarja gminna i szkoła. Sędzia jest tu nie z wyboru, lecz z urzędu.
Czytałem nieraz w Gazecie porady dla katolików, co sklepy po wsiach zakładają, żeby dawali dobrą wagę i towar, i poprzestawali na małym zarobku. Dobre by to było, ale u nas ludzie na wadze się nie znają i na towarze też nie, więc choćby im katolik jak najlepsze dawał, to oni do żyda ciągną. Jak katolika niéma, to tak na żydów gadają, a jak swój się znajdzie, to każdy coś do niego upatrzy i dalej do żyda. W Gujsku były cztery sklepy żydowskie i karczma. Przyszedł katolik, założył sklep, więc jeden żyd się usunął, ale reszta siedzi. Zrazu szli wszyscy do katolika, bo dobry towar daje i dobrze waży, ale niektórzy myśleli, że jak się katolik zjawi, to będzie darmo dawał, a on sprzedaje tak, jak w mieście. Jeden żyd uwziął się przewspółzawodniczyć katolika, sprzedał osadę, wszystkie pieniądze w sklep włożył i wszystko taniéj pospuszczał. Ale cóż, kiedy towar daje gorszy lub na wadze urywa. Niedziwota ciemnym ludziom, że się na tern nie poznają, ale i tak zwana „wyższa klasa ” daje się też oszukiwać, bo tam u żyda o grosz taniej. Wobec tego trudno katolikowi u nas wytrzymać w handlu.
Stanisław P .
[1] Skan Gazety Świątecznej Nr 597 z dnia 12 czerwca 1892 roku opublikowany została na stronie internetowej Biblioteki Narodowej pod adresem: https://polona.pl/item/gazeta-swiateczna-r12-nr-597-12-czerwca-1892,MjYwNzI5NzU/0/#item
skan artykułu poniżej:
125. 1892 rok – Opis miejscowości Gujsk w listach mieszkańców.